به مناسبت هفته سلامت زنان با شعار زنان، مدیریت سلامت، مهار کرونا

بیماری کووید -۱۹ در اواخر سال ۲۰۱۹ در ووهان چین ظاهر شد و به‌سرعت گسترش یافت و باعث شیوع یک بیماری همه‌گیر شد که تاکنون ادامه دارد. تقریباً دو سال از شیوع بیماری کووید 19 در سراسر دنیا می‌گذرد. در این مدت 241.504.038 نفر به این بیماری مبتلا شده و در حدود 5 میلیون نفر فوت کرده‌اند. در کشور ایران نیز تاکنون 5.784.815 نفر بیمار و 14.075 نفر به دلیل ابتلا به کووید 19 فوت کرده‌اند.
این همه‌گیری نابرابری‌های شدید اقتصادی و اجتماعی را در دنیا آشکار کرده و شکاف موجود با توجه به آسیب‌پذیرترین افراد جامعه را افزایش داده است، ازجمله تاثیرات نابرابر بر زنان و دختران با توجه به اینکه در مدیریت حوادث و بلایا جز گروه‌های آسیب‌پذیر قرار دارند، بالاخص در دوران بارداری و سالمندی.
مطالعات نشان می‌دهند که میزان مرگ‌ومیر ناشی از کووید 19 در مردان بیشتر از زنان است و در میان افراد مبتلا، زنان در سنین باروری در صورت ابتلا اغلب عفونت خفیف همچون سرماخوردگی خواهند داشت یا بدون علامت هستند. بیماری شدید در این گروه از جامعه غیرمعمول است.
شایع‌ترین علائم COVID-19 در زنان باردار تب و سرفه است. علائم کمتری شامل تنگی نفس ، درد عضلانی و اسهال در این افراد وجود دارد و درصد بسیاری نیز باوجود مثبت شدن تست بدون علامت هستند. اما بیماری شدید در مراحل آخر بارداری شایع‌تر است و ممکن است با عوارضی ازجمله بستری شدن در بخش مراقبت‌های ویژه و افزایش خطر زایمان زودرس یاتروژنیک همراه باشد.
زنان مسن‌تر، از اقلیت‌های قومی، دارای افزایش وزن و یا چاقی، دارای بیماری‌های زمینه‌ای همچون دیابت، سرطان، بیماری‌های مزمن ریوی و فشارخون همراه با محرومیت¬های اجتماعی و اقتصادی، بیشتر از زنان بدون این ویژگی‌ها به بیماری شدید مبتلا می‌شوند. سیستم‌های بهداشتی در سراسر جهان تحت تاثیر بیماری همه‌گیر COVID-19 قرارگرفته‌اند و تمام نیازهای مراقبتی به سمت مدیریت این بیماری رفته است، که منجر به آسیب جانبی به‌سلامت زنان می‌شود. بسیاری از کشورها نتوانستند خدمات بهداشت جنسی و باروری را در دسترس نگه‌دارند، که منجر به‌غفلت و افزایش خطرات برای سلامت زنان شد. از سوی دیگر به‌خصوص در ماه‌های اول انتشار این بیماری، به دلیل ناآگاهی جامعه، بسیاری از زنان مراقبت‌های سلامت خود را به تاخیر انداخته‌اند که این اتفاق میزان آسیب‌پذیری آن‌ها را افزایش داد.
توانمندسازی زنان و دختران همواره باعث افزایش سلامت و رفاه کل خانواده و جامعه شده است. در این میان با ادغام روش‌های جدید آموزشی که نیازهای منحصربه‌فرد دختران و زنان جوان برای ایمنی، سلامتی و رفاه را برطرف می‌کند می‌توان گام‌های اثربخش در ارتقا شاخص‌های سلامت زنان، خانواده و جامعه برداشت. از فرصت برای ایجاد تغییر در سیستم آموزشی با ترویج برنامه‌های آموزش از راه دور برای همه ازجمله حاشیه‌نشینان باید استفاده شود و روش‌های جدید آموزشی را برای رفع نیازهای منحصربه‌فرد دختران وزنان جوان برای ایمنی، سلامتی و رفاه به کار گرفته شود.
بسیاری از این ناآگاهی‌ها، تصمیمات نادرست در خصوص مراجعه به پزشک، گرایش به سمت درمان‌های خانگی، تاخیر در دریافت خدمات درمانی مناسب به دلیل سواد سلامت ناکافی است. یکی از مشکلاتی که در زمان شیوع بیماری کووید 19 با آن مواجه شدیم ارائه اطلاعات بسیار زیاد از منابع بسیار متفاوت بود که خود عوارض بسیاری در پی داشت همچون عدم رسیدن اطلاعات درست در زمان درست به مخاطبان، بروز شایعات، ارائه اطلاعات غلط و نامتناسب، عدم درک خطر کووید 19، کاهش حساسیت خانواده‌ها در خصوص اطلاعات دریافتی که خود باعث کاهش میزان پیشگیری از این بیماری و تجربه 5 پیک از بیماری بود.
می‌توان گفت ایجاد سواد و توانایی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای یافتن، ارزیابی، ایجاد و برقراری ارتباطات، در زنان و دختران به‌عنوان یکی از اعضای اثرگذار خانواده می‌تواند در ارتقا دانش خانوارها در مواجهه با بیماری‌ها، حوادث و بلایا اثربخش باشد. مطالعه‌ای که در ایران بر روی 1200 نمونه انجام‌شده است نشان می‌دهد که شبکه‌های اطلاعاتی اینستاگرام، تلگرام و تلویزیون ملی در زمان شیوع کووید 19 بسیار موردتوجه زنان بوده است. از سوی دیگر بیشترین اطلاعات موردنیاز این گروه نحوه پیشگیری از بیماری، اطلاعات در مورد واکسیناسیون و نحوه مراقبت از بیمار در منزل بوده است. بر اساس این یافته¬ها می‌توان برنامه‌ریزی درست در سیستم اطلاع‌رسانی حوزه سلامت انجام داد.
همچنین ایجاد دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی درمانی مناسب حتی در مناطق کمتر توسعه‌یافته، یکی دیگر از اقداماتی است که می‌تواند پاسخگوی نیازهای زنان مبتلابه کووید 19 در شرایط خاص باشد. حمایت‌های روانی و اجتماعی از مادران مبتلابه کووید 19 که مجبورند در قرنطینه قرار گیرند و از همسر و فرزند دور بمانند و یا سرپرست خانوار هستند، نیز باید موردتوجه مسئولان قرار بگیرد.

آرزو دهقانی – سلامت در بلایا و فوریتها

منبع